زیست توده (Bio Mass) و انرژی حاصل از بازیافت ...

اثرات زیانبار استفاده از سوخت های فسیلی سالهاست که فکر بسیاری از دانشمندان و کارشناسان را به خود مشغول کرده است.
حتما می دانید که پدیده هایی مثل اثرات گلخانه ای ، گرمایش جهانی ، تغییرات آب و هوایی ، افزایش آلودگی هوا و... بیشتر به خاطر استفاده از این نوع سوخت هاست. تمامی این موارد باعث شده کارشناسان و محققان با ارائه راه حل ها و پیشنهادهایی به دنبال رفع این مشکلات و برطرف کردن آنها یا حداقل تعدیل کردن آنها باشند که البته آنها نیز برای رسیدن به اهدافشان به مشارکت جدی و همه جانبه دولتها بخصوص عامه مردم نیاز دارند؛ چون عملی کردن چنین پیشنهادهایی به مدیریت و بودجه بندی های سازمان یافته نیاز دارد که تنها دولتها می توانند از عهده این هزینه ها و سازمان بندی ها برآیند. برای آشنایی با فعالیت های سازمان انرژی های نو ابتدا به سراغ طرح زیست توده (بیوماس) رفتیم و با آقای مهندس جواد نصیری ، مدیر دفتر زیست توده سازمان انرژی های نو ایران گفتگویی در این خصوص داشتیم:

زیست توده چیست و چگونه تهیه می شود؟
زیست توده ترجمه لغت انگلیسی بیوماس (Bio Mass) است و شامل تمامی موادی در طبیعت می شود که در گذشته نزدیک جاندار بوده یا از موجودات زنده به عمل آمده اند. زیست توده در مقابل منابع فسیلی نظیر نفت ، گاز و زعال سنگ مطرح است. منشائ منابع فسیلی نیز مواد جاندار هستند، ولی جاندارانی که باعث به وجود منابع فسیلی شده و در گذشته خیلی دور زنده بوده اند.

در حال حاضر منابع زیست توده شامل چه مواردی می شوند؟
تقسیم بندهای مختلفی در سطح جهان ارائه شده است ، ولی آنچه در حال حاضر در ایران مورد قبول است شامل زباله های شهری ، فاضلاب های شهری ، فضولات دامی ، زائدات کشاورزی و جنگلی و فاضلاب ها و پسماندهای صنعتی (صنایع غذایی و چوب و کاغذ) است.

خلاصه ای از تاریخچه بهره برداری از انرژی زیست توده در جهان بفرمایید.
به جرات می توان گفت بهره برداری از این منابع انرژی بویژه چوب به دوران کشف آتش بازمی گردد. استفاده از منابع زیست توده بویژه چوب ، از زمان بسیار قدیم آغاز شد و تا زمان کشف و بهره برداری وسیع از منابع فسیلی ، نقش غالب را در تامین انرژی جهان عهده دار بوده اند.

انرژی زیست توده چه جایگاهی در تامین انرژی جهان دارد؟
زیست توده پرکاربردترین منبع انرژی های نو(تجدیدپذیر) در جهان است که به تنهایی حدود 80 درصد از کل سهم تجدیدپذیرها را در سبد انرژی جهانی تامین می کند. از این منبع انرژی ، هم به صورت سنتی برای گرمایش و پخت و پز استفاده می شود و هم به صورت مدرن برای تولید برق ، حرارت ، سوخت خودروهای سبک و سنگین و به 3 شکل مایع ، جامد و گاز بهره برداری می شود. در انتهای سال 2005 بیش از 44 هزار مگاوات نیروگاه برق ، بیش از 220 هزار مگاوات سیستم های مدرن تولید حرارت و میلیون ها هاضم بی هوازی برای تولید گاز، همچنین ده ها میلیارد لیتر سوختهای زیستی (بیواتانول) برای خودروهای بنزینی و بیودیزل برای خودروهای گازوئیلی ، تولید و استفاده شده است.

در حال حاضر وضعیت ایران از نظر استفاده از انرژی زیست توده چگونه است؟
از نظر استفاده های سنتی از این منبع ، مطابق سرشماری سال 1375 ، 10 درصد خانوارهای روستایی برای گرمایش منازل خود و 5 درصد خانوارهای روستایی برای پخت و پز عمدتا از چوب و فضولات دامی استفاده می کرده اند. پس از انتشار نتایج سرشماری سال 1385 می توان درخصوص وضعیت فعلی استفاده های سنتی از زیست توده اعلام نظر کرد. به آمار بالا باید استفاده از ذغال چوب را برای درست کردن کباب و... اضافه کرد که البته آمار صحیحی در این خصوص وجود ندارد.
متاسفانه هیچ گونه استفاده معدنی از زیست توده در ایران به ثبت نرسیده و سیستم های موجود نیز در مقیاس آزمایشگاهی و نمونه بوده اند.

آیا ایران پتانسیل و ظرفیت لازم را برای اجرای طرحهای زیست توده دارد؟
با توجه به شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی و وجود جنگلها در بخشهایی از شمال ، غرب و مرکز ایران خوشبختانه پتانسیل مناسبی در ایران وجود دارد. بر اساس مطالعه ای که در سالهای 79-1380 در وزارت نیرو صورت گرفته است ، پتانسیل 5 منبع مذکور تعیین و به ترتیب 74 میلیون بشکه معادل نفت خام برای زائدات کشاورزی و جنگلی ، 36 میلیون بشکه معادل نفت خام برای فضولات دامی ، 15 میلیون بشکه معادل نفت خام برای زباله های شهری ، 5.5 میلیون بشکه معادل نفت خام برای زائدات صنایع غذایی و 2 میلیون بشکه معادل نفت خام برای فاضلاب های شهری تخمین زده شده است

منبع: وبلاگ شیمی